. آیة 60 از سورة نور، آن جا که پیرزنان را از حکم پوشش استثنا کرده و میفرماید :
<والقواعد من النساء اللاتی لایرجون نکاحا فلیس علیهن جناح ان یضعن
ثیابهن غیر متبرجات بزینة و ان یستعففن خیر لهن>
زنان سالخورده که از ولادت و عادت بازنشستهاند که امید ازدواج
ندارند، باکی نیست. در حالی که خود را به زیوری نیاراستهاند و قصد خودنمایی ندارند جامة خویش به زمین نهند، و اگر از این نیز خودداری
کنند برایشان بهتر است .
اگر پوشش، فریضهای دینی نبود جایی برای استثنای زنان بازنشسته
نبود. این استثنا نشان میإهد که دیگران باید خود را بپوشانند و این
طایفه را باکی نیست، گرچه برای اینها نیز پوشش بهتر است.
2. در آیة خمار به جز فرازی که مورد نقد نویسنده بود، فرازهای دیگر نیز میتواند مورد استناد واقع شود مانند:
«و لا یضربن بارجلهن لیعلم ما یخفبن من زینتهن»
و پای به زمین نکوبند که زیورهای مخفیشان دانسته شود.
آیا میتوان گفت پوشش بر زن لازم نیست، اما نباید به گونهای راه رود که زینتهای پنهان او آشکار شود؟
از این آیه به اولویت میتوان لزوم پوشش را استفاده کرد.
خلاصه در دلالت قرآن بر اصل پوشش شک و تردید نیست. وجوب پوشاندن سر و گردن، بالای سینه و زینتهای پنهان از آیات استفاده میشود.
البته حکم مواردی چون صورت، دو دست، دو قدم، ذراع و چانه را شاید نتوان به روشنی از آیات استفاده کرد و باید از احادیث کمک گرفت.
اما این سخن نویسنده که «تنها دو حدیث بر پوشش دلالت دارد
که آنها نیز خبر واحدند و خبر واحد حجت نیست»؛ نیز ناتمام است
زیرا اخباری که بر پوشش دلالت دارد بسیار زیاد بوده و قابل خدشه نمیباشند. احادیث بسیاری در لابهلای کتب حدیث و تاریخ پراکنده است
و با مضامین مختلف بر لزوم پوشش دلالت دارد. در این جا فهرستوار به برخی از آنها اشاره میکنیم:
1. احادیثی که چگونی و زمان نزول آیة حجاب را بیان میدارد.{11}
2. روایاتی که زنان برهنه را اهل آتش معرفی میکند.{12}
3. روایاتی که قاعدگی دختر را زمان حجاب و پوشش معرفی میکند.{13}
4. روایاتی که چگونگی حجاب زنان در حج و احرام را بیان میدارد.{14}
5. روایاتی که نگاه به زنان را برای ازدواج، تجویز میکند.{15}
6. روایاتی که از نگاه کردن مردان به زنان منع میکند.{16}
در هر یک از این عناوین، احادیث متعددی نقل شده که در مجموع اطمنیان و یقین به صدور آنها از معصوم حاصل می شود.
البته به جز اینها عناوینی دیگری بر این مطالب دلالت دارد که عناوین یاد شده نمونهای از آن بود.
علاوه بر آیات و روایات، تمامی فقهای اسلامی از تمامی فرق، بر لزوم پوشش زن اتفاق نظر دارند. گر چه در برخی از فروع آن اختلاف نظر وجود دارد.
حاصل آن که، این شبهه که پوشش دستوری دینی نیست، نه با آیات قرآن سازش دارد و نه احادیث و
روایات مسلم و قطعی آن را تأیید میکند و نه اجماع عالمان و فقیهان اسلامی آن را بر میتابد.
[1]. محمد سعید العشماوی، حقیقة الحجاب و حجبة الحدیث، ص 107.
[2]. همان، ص 39.
[3]. محمد سعید العشماوی: حقیقة الحجاب و حجبة الحدیث، ص 6.
[4]. همان، ص 37.
[5]. همان، ص 18.
[6]. محمد سعید العشماوی: ص 14.
[7]. همان، ص 14.
[8]. الجامع لأحکام القرآن، ج 14، ص 227.
[9]. مرتضی مطهری:مسأله حجاب، ص 171.
[10]. مرتضی مطهری، مسأله حجاب، ص 176ـ 177.
[11]. الطبقات الکبری، ج 8، ص 106ـ107 و 173ـ175.
[12]. نثر الدر، ج 1، ص 224، محمد بن حسن حر عاملی: وسائل الشیعه، ج 14، ص 19.
[13]. محمد بن حسن حر عاملی: وسایل الشیعه، ج 3، ص 294 و 297، و ج 7، ص 168ـ169.
[14]. ابن سعد بصری: الطبقات الکبری، ج 8، ص 494؛ المعجم الکبیر، ج 23،ص 280.
[15]. محمد بن حسن حر عاملی: وسائل الشیعه، ج 14، ص 60ـ61؛ محمد بن یزید قزوینی: سنن ابن ماجه،ج 1، ص 599.
[16]. محمد بن حسن حر عاملی، وسائل الشیعه، ج 7، ص 171ـ172؛ محمد بن عیسی: سنن الترمزی، ج 5، ص 101.